Motzkin’s Theorem of the Alternative

定理

$A \neq 0$とすると、以下の線形不等式系のいずれか一方のみが解を持つ。
1. $A x > \boldsymbol{0}, \ B x \geq \boldsymbol{0}, \ C x = \boldsymbol{0}, \ x \in \mathbb{R}^{n}$
2. $A^{T} y_1 + B^{T} y_2 + C^{T} y_3 = \boldsymbol{0}, \ y_1 \gneq \boldsymbol{0}, \ y_2 \geq \boldsymbol{0}$

証明

(1.が成立するなら、2.が成立しない。)


\begin{aligned}
0 
& = (Ax)^{T} y_1 + (Bx)^{T} y_2 + (Cx)^{T} y_3 \\
& \ge (Ax)^{T} y_1 \\
& > 0
\end{aligned}

より示される。

(1.が成立しないなら、2.が成立する。)
1.と同値な線形不等式系1'.: $A x \ge \eta \boldsymbol{1}, \ B x \geq \boldsymbol{0}, \ C x = \boldsymbol{0}, \ \eta > 0$を考える。
$A x \ge \eta \boldsymbol{1} > \boldsymbol{0}$であるため、1.を満たす$x$が存在することと、1.'を満たす$x, \eta$は存在することは同値である。逆に、1.を満たさないことと、1.を満たさないこととは同様に同値である。

ここで1'.の不等式系を次のように表現する。


\begin{aligned}
\begin{bmatrix}
A & -\boldsymbol{1} \\
B & \boldsymbol{0} \\
C & \boldsymbol{0} \\
-C  & \boldsymbol{0} 
\end{bmatrix}

\begin{bmatrix}
x \\ \eta
\end{bmatrix}

\ge 

\begin{bmatrix}
\boldsymbol{0} \\ \boldsymbol{0} \\ \boldsymbol{0} \\ \boldsymbol{0}
\end{bmatrix}

, \quad

\langle (\boldsymbol{0}, -1), (x, \eta) \rangle < 0

\end{aligned}

Farkas' Lemmaより、1'.が解を持たないならば、次の線形不等式系が解を持つ。


\begin{aligned}
\begin{bmatrix}
A^{T} & B^{T} & C^{T} & -C^{T} \\
-\boldsymbol{1} & \boldsymbol{0} & \boldsymbol{0} & \boldsymbol{0}
\end{bmatrix}

\begin{bmatrix}
y_1 \\ y_2\\ z_1 \\ z_2
\end{bmatrix}

=

\begin{bmatrix}
\boldsymbol{0} \\ -1
\end{bmatrix}

, \quad 
\begin{bmatrix}
y_1 \\ y_2\\ z_1 \\ z_2
\end{bmatrix}

\ge 0

\end{aligned}

は解を持つ。この線形不等式系は、


\begin{aligned}
A^{T} y_1 + B^{T} y_2 + C^{T} (z_1 - z_2) = \boldsymbol{0}\\
\langle \boldsymbol{1},  y_1 \rangle = 1 \\
y_1 \ge 0,  y_2 \ge 0 
\end{aligned}

と記述でき、2.を満たす解を持つ。よって示された。

参考文献

Berkovitz, Leonard D. Convexity and optimization in Rn. John Wiley & Sons, 2003.